Naporedni odnosi i njihove karakteristike u srpskom jeziku
Kada je reč o sintaksi srpskog jezika dublje proučavanje zauzima i izučavanje naporednih odnosa među rečenicama. Naporedna struktura nije laka za izučavanje, ali ako razvrstamo sve naporedne odnose prema vrstama i savladamo njihove karakteristike, onda se bez problema može uočiti u rečenici o kom koordinativnom odnosu je reč.
Šta znači pojam “naporedan”?
“Naporedan” u srpskom jeziku odnosi se na strukturu rečenice. Definiše se kao veza između dve ili više funkcionalno – naporednih jedinica (rečenica u jednoj složenoj rečenici). Sinonim za naporedni odnos je koordinativna konstrukcija.
npr. Maja je imala kartu za bioskop, ali je ostala kod kuće.
U ovom primeru članovi naporedne konstrukcije su obaveštajne rečenice “imati” i “ostati”. Odnos među ovim rečenicama je suprotni odnos koji je iskazan naporednim veznikom ali.
Naporedni odnosi u rečenici – vrste
U gramatikama srpskog jezika najvažniji naporedni odnosi u rečenici su:
- Sastavni
- Rastavni i
- Suprotni odnosi
Na drugoj strani izdvajaju se i posebni naporedni odnosi gde spadaju:
- Zaključni
- Isključni i
- Gradacioni odnosi
